علت سوزش مقعدی در بزرگسالان
خارش مقعد میتواند علتهای بسیاری داشته باشد که در به وجود آمدن آن نقش به سزایی داشتند، دلایل شایع خارش مقعدی عبارت اند از:
- تحریک موادغذایی مصرفی: مواد محرک موجود در غذاهایی که خورده میشود مانند ادویهجات، ترشیجات، سس تند، چای، نوشابه، نوشیدنیهای انرژیزا، شکلات، مرکبات، غذاهای اسیدی مانند مرکبات، گوجه فرنگی، محصولات لبنی و آجیل میتواند مخاط مقعد را تحریک کند. از طرفی قهوه با یا بدون کافئین یک عامل عمده خارش مقعد محسوب میشود که با کاهش فشار انقباضی مقعد در حال استراحت به نشت مدفوع کمک میکند؛
- تحریک رطوبت مقعد: خارش مقعد میتواند توسط تحریک ناشی از رطوبت مداوم موجود در مقعد به دلیل تعریق ورزشکاران و افراد چاق، دفع مکرر مدفوع آبکی و اسهال، ترشحات واژن یا بیاختیاری مدفوع ایجاد شود. همچنین رطوبت میتواند از عفونت مقعدی، به خصوص عفونت قارچی، به ویژه در بیماران مبتلا به دیابت یا HIV به وجود آید؛
- مصرف داروها و آنتیبیوتیکها: درمان با آنتی بیوتیکها میتواند به یک عفونت قارچی و سوزش مقعد منجر شود. همچنین خارش میتواند مربوط به اختلالات عصبی یا یک محرک سیستم عصبی مرکزی مانند داروها باشد؛
- فیستول مقعدی: کانالهای کوچک غیر طبیعی (فیستول) ایجاد شده از رودهی کوچک یا رودهی بزرگ به پوست اطراف مقعد که به دنبال یک بیماری رودهای (مانند بیماری کرون) تشکیل شده است، میتواند با انتقال مایعات تحریک کنندهی درون روده به ناحیه مقعد و پوست اطراف آن باعث خارش ناحیهی آنال شود.
- کرمک: کرمک، کرم کوچکی با حدود ۱۳ میلیمتر طول است که در قسمت انتهایی روده زندگی میکند. این انگل در شب فعال شده و از مقعد خارج شده بر روی پوست اطراف مقعد تخمریزی میکند و فرد با خاراندن ناحیه و زدن دست آلوده به مواد غذایی و دهان باعث تکرار سیکل آلودگی و ابتلای سایر اعضای خانواده میشود. کرمک یا سایر انگلهای رودهای ممکن است خارش مقعدی مداوم یا مشابه ایجاد کنند؛
- بواسیر: تورم و التهاب رگهای درونی مقعد که به دلیل فشار ناشی از زور زدن هنگام دفع مدفوع سفت و سخت ایجاد شده است می تواند با نشانههای مختلفی بروز کند. افراد مبتلا به هموروئید بسته به نوع بواسیر بیشتر مستعد خارش مقعدی هستند.
بیشتر بخوانید: هموروئید یا بواسیر
علت خارش شدید مقعد در بزرگسالان
خارش میتواند به شکل کوتاه مدت و بلند مدت شبانه یا روزانه در بزرگسالان در دوره ای از زندگی اتفاق بیفتد. که دلایل آن شامل موارد زیر میشود:
- شقاق مقعدی: ترک مخاط یا پوست اطراف مقعد میتواند علاوه بر دردناکی با سوزش و خارش همراه باشد که فرد را آزار میدهد.
- مشکلات پوستی: گاهی خارش مقعد در نتیجه یک بیماری پوستی خاص مانند پسوریازیس یا درماتیت ایجاد میشود؛
- بهداشت ضعیف یا بیش از حد و عادات رفتاری غلط: مصرف محصولات لوسیون و پاککنندهی پوستی محرک، استفاده از صابون، دستمال مرطوب یا دستمال توالت با رنگ و عطر با فشار و محکم و شستوشوی بیش از حد ناحیهی مقعد میتواند منجر به التهاب مزمن و حتی سوزش پوست شود. اغلب مردم فکر میکنند با پاک کردن محکم ناحیهی مقعد میتوانند عامل محرک را از بین ببرند. تمیز نشستن ناحیهی مقعد پس از دفع مدفوع و تحریک پوستی ناشی از نشت و آلودگی مدفوعی (به خصوص در افراد مسن) میتواند خارش مقعدی دهد؛
- عفونت: بیماریهای مقاربتی ممکن است باعث خارش و سوزش مقعد شود. عفونت باکتریایی مخمر، که معمولاً بر زنان تأثیر میگذارد و عفونت ویروسی زگیل و تبخال تناسلی میتواند به راحتی با دست به مقعد و اطراف آن منتقل شده و باعث خارش در ناحیهی مقعد شود. باکتریهای مختلف (مانند برخی از استافیلوکوک یا استرپتوکوک) نیز میتوانند باعث قرمزی و التهاب و خارش پوست ناحیه شوند که نیاز به درمان آنتی بیوتیکی دارند؛
- دیگر شرایط پزشکی از جمله اسهال مزمن، تومورهای مقعد و بیماریهایی که بر تمام بدن تأثیر میگذارند مانند دیابت، لوسمی، لنفوم، نارسایی کلیه، بیماریهای کبدی (یرقان انسدادی)، کمخونی فقر آهن و پرکاری تیروئید میتواند منجر به خارش مقعدی شود؛
- استرس و اضطراب: گاهی اوقات خارش میتواند منشأ روانی داشته باشد. برخی از کارشناسان فکر میکنند که استرس ممکن است یک عامل مؤثر در خارش مقعد باشد.
نحوه تشخیص خارش و سوزش مقعد
در صورتی که علاوه بر رعایت اصول بهداشتی و تغذیه ای همچنان خارش و سوزش مقعدی ادامه داشت، بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه شود. هرچند خارش مقعد را می توان با یک پزشک عمومی یا پزشک طب داخلی مطرح کرد، اما اغلب توسط یک جراح کولورکتال (متخصص روده) و گاهی اوقات توسط متخصص گوارش مورد بررسی قرار میگیرد.
اگرچه هیچ آزمون خاصی برای تعیین علت خارش آنال وجود ندارد. اما با کمک بررسی و معاینهی دقیق مقعد میتوان به سرنخهایی از مشکلات مقعدی معمول مانند بواسیر یا شقاق، بیماریهای پوستی مانند پسوریازیس یا سرطان، بیماریهای عفونی مانند کرمک یا قارچ و نشت مدفوع دست پیدا کرد. مشاهدهی ظاهر مقعد به پی بردن شدت آسیب پوستی و مرحلهی پیشرفت بیماری کمک میکند به این طریق که:
- در مرحله یک پوست سالم است و مشکلی ندارد
- در مرحلهی دو پوست قرمز و ملتهب میشود
- در مرحلهی سه پوست از شدت آسیب کلفت شده است
- در مرحلهی چهار در پوست زخمهای ضخیم ایجاد میشود
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
البته ناگفته نماند که یک شرح حال دقیق از بیمار و پرسیدن سؤالاتی در زمینهی نوع مواد غذایی مصرفی و داروها، علایم همراه و مدت بروز مشکل نیز بسیار کمک کننده است. اغلب سؤالاتی که پزشک میپرسد شامل:
- علایم خارش و سوزش مداوم است یا حالت رفت و برگشتی دارد؟
- خارش و سوزش با چه محرکهایی تشدید میشود؟
- آیا اخیرأ تغییراتی مانند اسهال در اجابت مزاج خود داشتهاید؟
- از چه نوع صابون یا لوسیونی در بدن خود استفاده میکنید؟
- آیا کار خاصی به بهتر شدن علایم شما کمک میکند؟
- آیا شما متوجه هر گونه تغییر دیگر در سلامت عمومی خود شدهاید؟
- آیا دیگر اعضای خانواده خارش مشابه شما را تجربه میکنند؟
پزشک در صورت مشکوک شدن به کرمک یک آزمایش مدفوعی از نظر بررسی کرمک درخواست میکند. او همچنین ممکن است یک معاینه فیزیکی را لازم بداند. معاینه رکتوم با فرو بردن انگشت به داخل کانال مقعد میتواند به تشخیص تومورهای موجود در آن کمک کند. برای بررسی دقیقتر کانال مقعد میتوان از پروکتوسکوپ یا کولونوسکوپی استفاده کرد. پروکتوسکوپ یک لولهی باریک است که از طریق مقعد وارد راست روده شده و به طور کامل کانال مقعد را مورد بررسی و دید قرار میدهد. گاهی اوقات یک بیوپسی (یک قطعه کوچک از پوست برای آزمایش میکروسکوپی برداشته میشود) ضروری است.
Comments
Post a Comment